Węgierska współpraca z USA i Rosją, zasilanie wraca do Zaporoża oraz rozmowy stron polskiej i francuskiej

Departament Energetyki USA zapowiedział, że do końca roku przedstawi listę firm, które otrzymają około 19,7 ton plutonu z epoki zimnej wojny, by przetworzyć go na paliwo reaktorowe. To ok. 20 ton materiału o “militarnej” przeszłości, co sygnalizuje, że sekcja kwestie paliwowe w bilansie jądrowym wkraczają w nową fazę: od magazynowania i zabezpieczeń do aktywnego wykorzystania w energetyce. Operacja ta niesie ze sobą jednak niebagatelne wyzwania jak zabezpieczenie przed proliferacją, koszt przetwarzania oraz certyfikacja nowego paliwa w reaktorach komercyjnych.

Z kolei Paks II – węgierska elektrownia jądrowa – staje się areną redefinicji relacji dostaw paliwa. Węgry bowiem rozpoczęły rozmowy ze Stanami Zjednoczonymi na temat zakupu paliwa jądrowego, aby odejść od pełnej zależności od dostaw z Rosji. Ta decyzja ma znaczenie strategiczne, bo gdy infrastruktura nuklearna powiększa się (Węgry planują dwa nowe reaktory VVER‐1200), dywersyfikacja dostaw paliwa staje się czynnikiem kluczowym dla bezpieczeństwa operacyjnego i polityki energetycznej. W ten sposób Budapeszt zdaje się “grać” na dwa fronty – z jednej strony kupując technologie rosyjskie, z drugiej chcąc zasilać swe reaktory paliwem amerykańskim

Przechodząc do kwestii technologii – we Francji i we Włoszech i pojawiła się nowa atomowa inicjatywa. Newcleo, start-up koncentrujący się na zaawansowanych reaktorach modularnych (AMR), zawarł z Next-N’em (spółką zależną Maire Group) kontrakt na 70 mln EUR na opracowanie podstawowych projektów turbin, skraplaczy, generatorów oraz pomocniczych systemów przetwarzające energię cieplną z obiegu wtórnego na energię elektryczną.

atomowy-przeglad-tygodnia-17-pazdziernik-2025

W kwestii bezpieczeństwa energetycznego i infrastruktury przesyłowej – dobre wieści z Ukrainy. Do Zaporoskiej Elektrowni Jądrowej znowu dochodzi zasilanie pozwalające na chłodzenie reaktorów, po tym jak przez około miesiąc przerwy jedynym sposobem na chłodzenie całego zakładu było używanie dieslowych agregatów. To ważny sygnał: w regionach niestabilnych, operatorzy muszą przewidywać scenariusze awaryjne, linie rezerwowe i współpracę międzynarodową (tu: International Atomic Energy Agency), a na przykładzie Zaporoża widzimy, że międzynarodowa koordynacja faktycznie działa.

Na koniec dwie wieści z Polski: PGE zawarła z ZE PAK przedwstępną umowę warunkową, na mocy której ZE PAK zobowiązało się sprzedać PGE 50% akcji w spółce PGE PAK Energia Jądrowa. W wyniku tej transakcji PGE ma objąć pełny pakiet kontrolny (100 %) w spółce odpowiedzialnej za drugi projekt elektrowni jądrowej w Polsce. Uzgodniono, że ostateczna umowa zostanie zawarta najpóźniej do 27 listopada 2025 r., po spełnieniu warunków zawieszających – w tym zgody ministra właściwego ds. surowców energetycznych na osiągnięcie przez PGE pozycji dominującej w PGE PAK EJ. Prezes PGE oraz minister energii podkreślili, że transakcja wpisuje się w rządową strategię rozwoju energetyki jądrowej jako filaru transformacji i stabilności systemu energetycznego kraju.

Polska również oficjalnie rozpoczęła rozmowy z Francją w sprawie współpracy przy wyborze strategicznego partnera do budowy drugiej elektrowni jądrowej w Polsce. W komunikacie opublikowanym przez Ministerstwo Energii oraz podczas wizyty w Paryżu wiceministra energii Wojciech Wrochna podkreślono, że rozmowy wpisują się w szerszy proces konkurencyjnego dialogu. Strona francuska nie tylko zadeklarowała chęć wsparcia technologicznego, lecz także współpracy regulacyjnej oraz udziału francuskich firm w łańcuchach dostaw dla sektora jądrowego w Polsce. Lokalizacyjnie wskazano, że dwie preferowane lokalizacje dla drugiej elektrowni jądrowej to regiony Bełchatów i Konin, przy czym jako rezerwowe rozważane są obszary Połaniec i Kozienice. Według planów, wybór partnera strategicznego może nastąpić na przełomie 2026/2027 roku, a rozruch pierwszego bloku elektrowni jest przewidywany w roku 2040, zaś całej inwestycji w 2043 r.

Więcej:

  1. Timothy Gardner, US to Announce Recipients of Plutonium for Reactors by Year-End, Reuters, 22.10.2025 (https://www.reuters.com/business/energy/us-announce-by-end-2025-companies-taking-surplus-plutonium-nuclear-reactor-fuel-2025-10-22)
  2. Reuters, Hungary to Start Talks on Buying Nuclear Fuel from United States, 22.10.2025 (https://www.reuters.com/business/finance/hungary-start-talks-buying-nuclear-fuel-united-states-2025-10-22).
  3. David Dalton, Maire’s NEXT-N Secures €70 Million Contract for Newcleo Advanced Reactor Design, NucNet, 23.10.2025 (https://www.nucnet.org/news/maire-s-next-n-secures-eur70-million-contract-for-newcleo-advanced-reactor-design-10-4-2025).
  4. Associated Press, Off-Site Power Is Being Restored to Ukraine’s Zaporizhzhia Nuclear Plant, Officials Say, 23.10.2025 (https://www.apnews.com/article/ukraine-zoporizhzhia-nuclear-plant-repairs-2d5c046e85cb666fb84482b132f15898).
  5. pl, Spółka Skarbu Państwa Przejmuje Pełną Kontrolę nad Drugim Projektem Budowy Elektrowni Jądrowej w Polsce, 16.10.2025. (https://www.gov.pl/web/energia/spolka-skarbu-panstwa-przejmuje-pelna-kontrole-nad-drugim-projektem-budowy-elektrowni-jadrowej-w-polsce).
  6. pl, ZE PAK ma przedwstępną umowę sprzedaży na rzecz PGE 50 proc. akcji PGE PAK Energia Jądrowa, 16.10.2025 (https://pl.investing.com/news/stock-market-news/pge-ma-przedwstepna-umowe-przejecia-50-udzialow-pge-pak-energia-jadrowa-od-ze-pak-1127495).
  7. pl, Druga elektrownia jądrowa w Polsce. Ruszyły rozmowy z Francją, 23.10.2025 (https://www.bankier.pl/wiadomosc/Druga-elektrownia-jadrowa-w-Polsce-Ruszyly-rozmowy-z-Francja-ws-wyboru-partnera-dla-kluczowej-inwestycji-9029240.html).

Dla naszych patronów przygotowujemy comiesięczny biuletyn o nazwie #AtomowyKompas. W jego ramach prowadzić będziemy:

– przegląd prasy dot. tematyki atomowej dyplomacji – wyciąg z najważniejszymi informacjami;
– dedykowane analizy oraz komentarze dot. tematyki atomowej dyplomacji.

Dostęp do Atomowego Kompasu będą mieć osoby, które wesprą nas poprzez portal Patronite.

Link: https://patronite.pl/AtomowaDyplomacja

Projekt sfinansowano z środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach PROO 4.


0 komentarzy

Dodaj komentarz

Avatar placeholder

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *