Współpraca gospodarcza i kulturalna między Polską a Izraelem

Współpraca gospodarcza i kulturalna między Polską a Izraelem

Polska i Izrael od dziesięcioleci są bliskimi partnerami, zarówno jeśli chodzi o współpracę gospodarczą, polityczną, jak i kulturalną. Historyczne związki, a także szybki rozwój gospodarczy sprawiają, że obecnie Polska jest ważnym krajem z punktu widzenia izraelskiej dyplomacji gospodarczej.

Polska była jednym z pierwszych państw, które uznały niepodległość Państwa Izrael już w maju 1948 r., a Izrael wybrał Warszawę jako pierwszą stolicę na świecie, w której otworzył swoją ambasadę. Należy pamiętać także, że z terenów polskich (czy to pod zaborami, czy w II Rzeczpospolitej) pochodzili Ojcowie Założyciele oraz późniejsi przywódcy Izraela, tacy jak Dawid Ben Gurion, Menachem Begin, czy Szymon Peres. Zawirowania historyczne i zależność Polski od ZSRR doprowadziły do zerwania stosunków dyplomatycznych z Izraelem w następstwie wojny sześciodniowej z 1967 r. Ponowne ich nawiązanie nastąpiło po 23 latach, w 1990 r., i od tego czasu relacje Polski i Izraela stale się rozwijają. W tym okresie nastąpiło wiele wzajemnych wizyt prezydentów i premierów obu krajów, powstało też wiele wspólnych grup roboczych i konsultacyjnych, w ramach których nasze kraje pogłębiały współpracę w kolejnych obszarach.

Następnym impulsem do zbliżenia było wstąpienie Polski do Unii Europejskiej, dzięki czemu Polska stała się stroną unijnej umowy stowarzyszeniowej z Izraelem. Ułatwia ona dostęp polskim firmom do rynku izraelskiego, a izraelskim do rynku polskiego poprzez redukcję ceł i ujednolicanie norm obowiązujących po obu stronach.

Obecnie, Izrael jest postrzegany bardzo pozytywnie przez polskich przedsiębiorców. Szczególnym zainteresowaniem cieszą się rozwiązania technologiczne i informatyczne, oferowane przez izraelskie firmy. Innowacyjność jest jednym z kluczowych aspektów dyplomacji gospodarczej Izraela i jedną z wizytówek tego kraju. Rozbudowany ekosystem innowacyjności, na który składają się instytucje państwowe, prywatne firmy i ośrodki naukowe, sprawił, że Izrael zyskał w świecie przydomek „startup nation”. Potwierdza to Światowe Forum Ekonomiczne z Davos, które co roku w swoich raportach dotyczących konkurencyjności umieszcza Izrael w czołówce najbardziej innowacyjnych państw świata. Z tego względu polskie firmy chętnie wchodzą w partnerstwo z firmami izraelskimi, by wykorzystać ich produkty z tak zaawansowanych obszarów jak cyberbezpieczeństwo, telemedycyna czy sztuczna inteligencja.

Współpraca gospodarcza

Polsko-izraelskie partnerstwo widać w wymianie handlowej między Polską i Izraelem, która w ostatnich latach rozkwita. W pandemicznym 2020 roku, pomimo zawirowań w gospodarce, wartość obrotów handlowych wzrosła o 10%. Według danych GUS za pierwszy kwartał 2021 r. ten wynik jest jeszcze lepszy – między styczniem o marcem bieżącego roku wartość handlu towarami wzrosła aż o 36,5% w porównaniu do analogicznego okresu 2020 roku.

Wśród głównych polskich towarów eksportowych do Izraela znajdziemy głównie produkty rolno-spożywcze, w tym wołowinę, cukier i napoje bezalkoholowe. Łączna wartość eksportu tych towarów wyniosła prawie 133 miliony euro. Z kolei z Izraela najchętniej importowano do Polski maszyny i urządzenia mechaniczne, produkty chemiczne i farmaceutyczne, tworzywa sztuczne oraz różne rodzaje włóknin.

Rozwija się też handel usługami: jak podaje GUS, między 2014 a 2019 rokiem wartość usług nabywanych przez polskich odbiorców od firm izraelskich wzrosła dwukrotnie do 680 milionów złotych. W tym samym czasie eksport usług z Polski do Izraela zwiększył się trzykrotnie, osiągając wartość 1,337 miliarda złotych.

Ostatnim istotnym elementem są inwestycje bezpośrednie. Izraelskie firmy i fundusze inwestycyjne chętnie działają w Polsce ze względu na stały wzrost polskiej gospodarki i związany z tym ciągły popyt na środki do rozwoju. W 2019 roku w Polsce działało prawie 200 firm z kapitałem izraelskim. Najwięksi inwestorzy działają na rynku nieruchomości oraz w sektorze IT.

Promocja Izraela i izraelskich firm w Polsce

Ważnym czynnikiem w rozwoju naszych dwustronnych relacji gospodarczych jest proaktywne podejście władz Izraela. Od ponad pół wieku główną instytucją odpowiedzialną za promocję izraelskiej gospodarki i biznesu za granicą jest Israel Export and International Cooperation Institute, działający we współpracy z sektorem prywatnym. Jego głównym atutem jest rozległa wiedza na temat specyfiki danych krajów i najważniejszych sektorów gospodarki, którą dzieli się z firmami dążącymi do umiędzynarodowienia i nawiązania kontaktów biznesowych za granicą.

Przedstawicielstwa dyplomatyczne i gospodarcze Izraela na całym świecie, w tym w Polsce, angażują się w różnorakie działania, mające na celu ułatwienie firmom izraelskim wejście na lokalne rynki, zachęcanie do inwestowania w Izraelu, nawiązywanie kontaktów między przedsiębiorstwami oraz decydentami z obu krajów oraz wzmocnienie wizerunku Izraela jako kraju innowacji przyjaznego inwestorom.

Podstawowym narzędziem wsparcia polsko-izraelskiej współpracy gospodarczej jest Departament Handlowy Ambasady Izraela. Odpowiada on na wszystkie zapytania co do możliwości rozpoczęcia działalności w Polsce lub nawiązania współpracy handlowej z polskimi firmami. Oprócz tego angażuje się w przyciąganie polskich inwestycji do Izraela.

Oprócz Ambasady, rozwojem kooperacji Polski i Izraela zajmują się dwie izby handlowe: Polsko-Izraelska Izba Handlowa z siedzibą w Warszawie, a także Izba Handlowa Polska-Izrael działająca w Tel Awiwie. Swoje biuro w Tel Awiwie posiada też Polska Agencja Inwestycji
i Handlu.

Ambasada Izraela w Polsce kładzie duży nacisk na bezpośrednie kontakty między potencjalnymi partnerami. Okazją do takich spotkań są wydarzenia tematyczne organizowane przez Ambasadę. W ich trakcie odbywają się równocześnie dyskusje eksperckie, pogłębiające wiedzę uczestników o danym zagadnieniu, a także prezentacje izraelskich firm i instytucji, przedstawiających własne, często nowatorskie rozwiązania z tej dziedziny. W ten sposób osoby biorące udział w wydarzeniu mogą wymienić się swoimi doświadczeniami i know-how, a przede wszystkim – danymi kontaktowymi, które w przyszłości mogą zaprocentować intensywniejszą współpracą i wykorzystaniem najlepszych dostępnych na rynku narzędzi. Przykładem takich wydarzeń jest konferencja An Israeli Eye on AI, poświęcona w całości różnym sposobom wykorzystania sztucznej inteligencji w sektorze prywatnym i publicznym, która miała już dwie edycje.

Israeli Eye on AI było wydarzeniem otwartym, na które każdy mógł się zarejestrować, nie brak jednak spotkań w węższym, ściśle określonym i sprofilowanym gronie. Są to na przykład robocze śniadania, małe seminaria i tym podobne formaty, na które zapraszani są goście wyższego szczebla, by mogli swobodnie porozmawiać w kameralnym gronie. W czasach przedpandemicznych ważnym elementem były delegacje biznesowe polskich przedsiębiorców do Izraela i izraelskich do Polski. To kolejna okazja do nawiązania bezpośrednich relacji między biznesowych

Innym rodzajem wydarzeń organizowanych przez Ambasadę Izraela są warsztaty, w czasie których eksperci z Izraela mają okazję podzielić się swoją wiedzą z dobrze rokującymi firmami i przyszłymi liderami. Do takich wydarzeń należy Startup Nation V4 Startups Bootcamp, zorganizowany przez Ambasadę w Polsce, do której dołączyły ambasady Izraela w pozostałych krajach Grupy Wyszehradzkiej. Była to okazja dla obiecujących startupów z Polski i innych krajów, by pod okiem uznanych specjalistów z Izraela rozwinąć swoje umiejętności i zdobyć cenne doświadczenie.

Współpraca kulturalna

Gospodarka to niejedyne pole do współpracy, szczególnie gdy mowa o dwóch tak bliskich sobie historycznie krajach. W ostatnich latach w Polsce obserwujemy renesans kultury żydowskiej. Coraz więcej instytucji i zwykłych ludzi angażuje się w przywracanie pamięci o żydowskim dziedzictwie miast, miasteczek i całej Polski. Ambasada Izraela wspiera te działania, które podkreślają łączące nasze narody elementy i tworzą podstawę do dalej idącej, pogłębionej współpracy.

Nie mniej ważne od dokładnie sprofilowanych wydarzeń biznesowych są wydarzenia ogólne dla szerokiej publiczności. Są to na przykład pokazy kina izraelskiego, wystawy plenerowe poświęcone znamienitym izraelskim kobietom, czy spotkania dla młodzieży z izraelskimi aktywistami. Wszystko to ma na celu pokazać współczesny Izrael, który jest kolorowy, zróżnicowany, intrygujący i pewnie patrzy w przyszłość, pamiętając o swoim dziedzictwie.

W tym duchu przebiega również promocja Izraela jako interesującego kierunku turystycznego. W ostatnich latach turyści z Polski coraz częściej wybierali Izrael na cel swoich wakacji, korzystając z mnogości atrakcji, jakie można tam znaleźć. Każdy znajdzie tam coś dla siebie: zabytki sprzed tysięcy lat; szerokie, piaszczyste plaże nad Morzem Śródziemnym i Morzem Czerwonym; wycieczki górskie koło Ejlatu czy Jerozolimy i wiele innych. W każdym z tych miejsc odwiedzający mogą spróbować oryginalnych dań, które stają się coraz bardziej popularne również w Polsce.

Co najważniejsze: w Izraelu każdy może się czuć jak u siebie. Izrael to najbardziej tolerancyjny kraj na Bliskim Wschodzie jeśli chodzi o osoby LGBTQ+. Parada Równości w Tel Awiwie przyciąga co roku nawet 250 tysięcy ludzi, co czyni ją jednym z największych wydarzeń tego rodzaju na świecie, a samo miasto jest uznawane za jedno z najbardziej przyjaznych dla osób ze społeczności LGBTQ+.

Autorem artykułu jest Ambasada Izraela w Polsce. Publikacja powstała w ramach projektu „GospoStrategie – dyplomacja gospodarcza w Polsce!”, który został objęty honorowym patronatem Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii.