Mikroreaktory w US Army, fuzja termojądrowa w Niemczech i postęp PEJ ws. pierwszej polskiej elektrowni jądrowej
Na czele narracji stoją Stany Zjednoczone, gdzie US Army oficjalnie uruchomiła program Janus, mający na celu wdrożenie mikroreaktorów (1–20 MW) na instalacjach wojskowych do 2028 roku. Program, realizowany w partnerstwie z Departamentem Energii, ma zagwarantować zasilanie dla baz wojskowych niezależne od cywilnej sieci energetycznej, odporne na przerwy, zakłócenia i ataki. W komunikacie Armii podkreślono, że ta inicjatywa to wykorzystanie w praktyce kompetencji i doświadczeń zdobytych przy projekcie Pele (transportowalny reaktor generacji IV). W kontekście finansowym i rynkowym zwrócono uwagę, że ogłoszenie Janusa wywołało falę ruchów na giełdach firm jądrowych – choć reakcje były mieszane, wzrosło zainteresowanie inwestycjami w technologie małych reaktorów.
Równolegle, w stanie Waszyngton, pojawiła się kolejna zapowiedź: Amazon, w kooperacji z X-energy i Energy Northwest, zainicjował projekt Cascade Advanced Energy Facility – kompleks SMRów, który ma zasilać potrzeby usług chmurowych i obiektów sztucznej inteligencji własnej infrastruktury. Pierwsze wizualizacje projektu zostały ujawnione właśnie w minionych dniach, a przewidywane zaangażowanie finansowe i technologiczne świadczy o tym, że projekt nie jest jedynie koncepcyjną deklaracją. W planach jest potencjalnie nawet 12 reaktorów, a już teraz wdrażany jest symulator szkoleniowy dla operatorów, co wpisuje się w strategię budowy lokalnych kompetencji jądrowych i przygotowania kadr.
W Teksasie natomiast Last Energy, startup jądrowy, ogłosił plany budowy mikroreaktora na kampusie Texas A&M w RELLIS. Projekt pilotażowy zakłada moc rzędu 5 MW – wystarczającą, by zasilić lokalną część kampusu — i ma wejść w funkcję w połowie 2026 roku. Realizacja tego przedsięwzięcia jest powiązana z federalnym programem DOE, który wspiera demonstracyjne projekty mikroreaktorów na kampusach badawczych.
Nie sposób pominąć także sfery regulacyjnej i innowacyjnej: Lloyd’s Register opublikował dokument przewodni – Navigating Nuclear Energy in Maritime – który stanowi pierwszy kompleksowy roadmap dla integracji technologii jądrowych (głównie małych reaktorów) w zastosowaniach morskich i offshore. Przewodnik uwzględnia aspekty regulacyjne, techniczne, operacyjne i finansowe oraz wskazuje na potrzebę zharmonizowania standardów między międzynarodowymi instytucjami (IMO, IAEA).
PEJ poinformowała, że zawarła kontrakty z 380 przedsiębiorstwami krajowymi na łączną kwotę niemal 1 miliarda złotych. W zakres tych kontraktów wchodzą prace doradcze, budowa ogrodzeń i sieci wodno-kanalizacyjnej, projektowanie oraz stacje elektroenergetyczne, a także drogi oraz remonty i modernizacje dróg. Na miejscu przyszłej elektrowni w gminie Choczewo wykonywane są prace geologiczne – odwierty w około 40 punktach badawczych na głębokość od 20 do 210 metrów, łączna długość odwiertów to około 22 km. Do tej pory usunięto drzewa na około 40 ha terenu, choć planowana powierzchnia prac przygotowawczych może sięgnąć 330 ha w dalszym etapie. PEJ oczekuje na pozwolenie na II etap prac przygotowawczych.
Ruszają przy tym kluczowe prace przygotowawcze pod budowę elektrowni jądrowej w Choczewie. PEJ, we współpracy z konsorcjum Bechtel-Westinghouse, zakończyła pogłębione badania geologiczne. Ich wyniki będą wykorzystywane do określenia, czy będzie konieczne wzmocnienie gruntu dla bezpiecznego posadowienia budowli reaktorowej. W pierwszym etapie prace te ruszą jeszcze w październiku. Pod względem zezwoleń – PEJ uzyskała od wojewody pomorskiego pozwolenie na prace przygotowawcze pierwszego etapu.
Finansowo projekt jest bardzo wymagający: koszt całej elektrowni szacowany jest na około 192 mld zł, struktura finansowania przewiduje, że 30 % tej kwoty to kapitał własny, zapewniony przez Skarb Państwa, a 70 % ma być finansowane dłużnie, przy czym PEJ już uzyskała listy intencyjne na ponad 80 % potrzebnych środków dłużnych od agencji kredytów eksportowych, głównie z USA, Kanady, Francji i jednego kraju azjatyckiego. Kluczowym krokiem w najbliższych miesiącach będzie uzyskanie od Komisji Europejskiej zgody na pomoc publiczną, co spółka przewiduje na koniec tego roku. Następny etap przygotowań (drugi) obejmować będzie budowę części podstawowej infrastruktury placu budowy i obiektów zaplecza – fundamenty węzłów betoniarskich, kanalizację, ujęcia wody oraz obiekty tymczasowe.
Z kolei w Niemczech projekt fuzji jądrowej nabiera tempa. Rząd niemiecki przyjął “Plan działania na rzecz syntezy jądrowej”, w ramach którego zwiększono finansowanie badań nad fuzją jądrową do ponad 2 miliardów euro. W planie jest stworzenie ekosystemu, który łączy naukę i przemysł – tak, by transfer technologii, budowa łańcuchów wartości i gotowość przemysłowa pozwoliły Niemcom stać się jednym z liderów w tej dziedzinie. Startupy i firmy prywatne w Niemczech są istotnymi graczami: na przykład Marvel Fusion z Monachium pracuje nad fuzją laserową i pozyskał 385 milionów euro. Firma Gauss Fusion planuje przekazanie rządowi niemieckiemu projektu pierwszej elektrowni termojądrowej w Europie w ciągu najbliższych dni, co oznacza, że strategia komercjalizacji tej technologii staje się realnym celem.
Ostatni tydzień pokazał, że Polska coraz bardziej konkretyzuje swoje zaangażowanie w atom, natomiast Niemcy wyłaniają się jako mocny gracz konkurujących projektów przyszłościowych, gdzie fuzja jądrowa staje się nie tylko elementem badań akademickich, lecz także priorytetem polityki naukowej i przemysłowej. Wzrosło także zainteresowanie tematem mikroreaktorów tak w celach obronnych, jak i cywilnych.
Więcej:
- U.S. Army, Army Announces Janus Program for Next Generation Nuclear Energy, Army.mil,14.10.2025 (https://www.army.mil/article/288903/army_announces_janus_program_for_next_generation_nuclear_energy)
- Lisa Stiffler, A First Look at the Amazon-Backed Next-Generation Nuclear Facility Planned for Washington State, GeekWire, 16.10.2025 (https://www.geekwire.com/2025/a-first-look-at-the-amazon-backed-next-generation-nuclear-facility-planned-for-washington-state)
- Amazon, Amazon to Support Development of Next-Generation Small Modular Nuclear Reactor, 16.10.2025 (https://www.aboutamazon.com/news/sustainability/amazon-smr-nuclear-energy).
- Lloyd’s Register, New Guidance Provides Industry-First Roadmap for Nuclear-Powered Shipping, LR.org, 16.10.2025. (https://www.lr.org/en/knowledge/press-room/press-listing/press-release/2025/new-guidance-provides-industry-first-roadmap-for-nuclear-powered-shipping)
- Caroline Wilburn, Last Energy Plans to Build Nuclear Microreactor on Texas A&M RELLIS Campus, Houston Chronicle (via Yahoo.com), 15.10.2025 (https://www.yahoo.com/news/articles/last-energy-plans-build-nuclear-184448063.html).
- WNP.pl, Setki polskich firm zaangażowane w budowę atomu na Pomorzu. Są umowy na miliard złotych, 11.10.2025 (https://www.wnp.pl/rynki/pej-od-2020-r-kontrakty-na-prawie-1-mld-zl-z-380-polskimi-firmami,993295.html).
- Bartłomiej Sawicki, Rusza kluczowe przygotowania terenu pod budowę atomu w Choczewie, Rzeczpospolita, 13.10.2025 (https://energia.rp.pl/atom/art43161591-rusza-kluczowe-przygotowania-terenu-pod-budowe-atomu-w-choczewie).
- Adam Maksymowicz, Niemiecka fuzja termojądrowa nabiera tempa, BiznesAlert.pl, 13.10.2025 (https://biznesalert.pl/niemiecka-fuzja-termojadrowa-nabiera-tempa).
Dla naszych patronów przygotowujemy comiesięczny biuletyn o nazwie #AtomowyKompas. W jego ramach prowadzić będziemy:
– przegląd prasy dot. tematyki atomowej dyplomacji – wyciąg z najważniejszymi informacjami;
– dedykowane analizy oraz komentarze dot. tematyki atomowej dyplomacji.
Dostęp do Atomowego Kompasu będą mieć osoby, które wesprą nas poprzez portal Patronite.
Projekt sfinansowano z środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach PROO 4.
0 komentarzy