Szwajcarska dyplomacja gospodarcza w Polsce

#GospoStrategie #SwissPoland
Go to eng. version

W październiku 2021 r. Szwajcaria i Polska będą świętować stulecie istnienia szwajcarskiej placówki dyplomatycznej w Warszawie. Gospodarki obu krajów są ze sobą obecnie ściśle powiązane – w ciągu trzydziestu lat, odkąd Polska w pokojowy sposób wyswobodziła się z komunistycznego reżimu, wraz z energicznym rozwojem polskiej gospodarki kwitł handel dwustronny oraz inwestycje między Polską a Szwajcarią.

W niniejszym artykule przyjrzymy się kulisom tej historii i dowiemy się więcej na temat sekretów sukcesu Szwajcarii (1), jej kultury biznesowej (2), działań handlowych i inwestycyjnych między Szwajcarią a Polską (3), sposobów działania szwajcarskiej dyplomacji gospodarczej (4) oraz planów Ambasady Szwajcarii na najbliższe miesiące (5).

1) Światowej klasy niszowy gracz – sekrety sukcesu Szwajcarii

Ponieważ Szwajcaria nie posiada prawie żadnych zasobów naturalnych, a jej rynek krajowy jest stosunkowo niewielki, szwajcarskie firmy już u progu ery przemysłowej były zmuszone do handlu z zagranicą. Jako gospodarka otwarta i w dużym stopniu międzynarodowa Szwajcaria przywiązuje dużą wagę do polityki handlu zagranicznego.

Nasz kraj położony jest w sercu Europy i niemal wszyscy nasi sąsiedzi są państwami członkowskimi Unii Europejskiej (UE). UE jest zdecydowanie najważniejszym partnerem handlowym Szwajcarii. Zamiast zostać członkiem Unii, Szwajcaria zdecydowała się regulować swoje stosunki z nią na podstawie dwustronnych umów sektorowych – od czasu podpisania Umowy o wolnym handlu między UE a Szwajcarią w 1972 r. w ramach kilku etapów powstawała coraz gęstsza sieć składająca się z ponad stu porozumień. Tak zwane „podejście dwustronne” otrzymywało poparcie szwajcarskich wyborców w licznych referendach, co pozwoliło między innymi na udział Szwajcarii w jednolitym rynku UE, jak również na swobodny przepływ osób oraz przynależność kraju do strefy Schengen.

Szwajcaria ma drugie co do wielkości PKB w przeliczeniu na jednego mieszkańca w Europie, ustępując jedynie Luksemburgowi. Z tego też względu siła nabywcza w Szwajcarii jest dość wysoka, podobnie jak ceny wielu towarów i usług. Jednocześnie nasz kraj może pochwalić się wysokim stopniem stabilności politycznej i elastycznym rynkiem pracy z dostępem do wysoko wykwalifikowanego, wielojęzycznego personelu, a także znakomitą infrastrukturą oraz atrakcyjnym systemem podatkowym. Od dziesięciu lat nieprzerwanie zajmujemy pierwsze miejsce w rankingu najbardziej innowacyjnych państw publikowanym przez ONZ – do tego spektakularnego sukcesu przyczyniły się nasze światowej klasy uniwersytety, ukierunkowany na praktykę system stażów zawodowych oraz klastry innowacyjnych przedsiębiorstw z sektora nowoczesnych technologii. Wymienione aspekty zdecydowanie przeważają nad poziomem cen, czyniąc Szwajcarię jednym z najbardziej atrakcyjnych biznesowo krajów Europy.

W przeciwieństwie do innych państw Szwajcaria nie prowadzi aktywnej polityki przemysłowej. Zamiast tego wspiera konkurencję i inicjatywy prywatne. Wiele małych i średnich przedsiębiorstw szwajcarskich zostało światowymi liderami w wyspecjalizowanych niszach sektora nowoczesnych technologii, nawet jeśli nie są to firmy szeroko rozpoznawalne. Z kolei inne innowacyjne przedsiębiorstwa szwajcarskie – takie jak ABB, Nestlé, Novartis czy Roche – są powszechnie znanymi markami. W celu wymiany doświadczeń w zakresie innowacji Ambasada Szwajcarii oraz Polsko-Szwajcarska Izba Gospodarcza organizują co roku Polsko-Szwajcarski Dzień Innowacji (zob. zdjęcie).

Ostatnia, ale nie mniej ważna Polsko-Szwajcarska Izba Gospodarcza jest prywatną organizacją zrzeszającą około 200 szwajcarskich i polskich przedsiębiorstw. Jest dobrowolną, niedotowaną przez instytucje publiczne organizacją Samorządu Gospodarczego działającą według prawa polskiego z siedzibą w Warszawie. Izba wspiera tworzenie sieci kontaktów między jej członkami, promuje ich interesy, organizuje wydarzenia i angażuje się na rzecz pomyślnych dwustronnych działań handlowych i inwestycyjnych. Kontakt: swisschamber@swisschamber.pl

2) Szwajcarska kultura biznesowa

Szwajcarzy cenią niezawodność, efektywność, odpowiedzialność i tolerancję. Preferują uprzejmy, lecz bezpośredni styl komunikacji. Szwajcarskie przedsiębiorstwa są dumne ze swoich wieloletnich tradycji, takich jak dualny system kształcenia i szkolenia zawodowego oparty na stażach, stałe dążenie do najwyższej jakości oraz oczywiście punktualność – w końcu jesteśmy światowym liderem eksportu zegarków!

Jednocześnie szwajcarska kultura biznesowa jest otwarta na wpływy zagraniczne, jako że nasze przedsiębiorstwa są silnie zorientowane na eksport i międzynarodowe łańcuchy wartości. Fakt, że w Szwajcarii obowiązują cztery języki urzędowe, jest powszechnie znany. Mało kto jednak wie, że jedna czwarta mieszkańców naszego kraju to cudzoziemcy. Ta różnorodność bywa niekiedy przedmiotem politycznych debat, jednak jest również siłą napędową dynamizmu gospodarczego i pomaga szwajcarskim firmom dostroić się do rozmaitych kultur biznesowych oraz specyfiki różnych rynków międzynarodowych. Innymi słowy szwajcarska kultura biznesowa elastycznie łączy w sobie tradycję z nowoczesnością.

3) Szwajcarska działalność handlowa i inwestycyjna w Polsce

Do czasu praktycznie nieuniknionej recesji związanej z pandemią COVID-19 w 2020 r. Polska odnotowała trzy dekady wyjątkowego wzrostu gospodarczego w wysokości średnio 4% rocznie. Szwajcaria ma swój udział w polskim sukcesie za sprawą intensywnych działań handlowych i inwestycyjnych – z opublikowanego niedawno badania Międzynarodowej Grupy Izb Handlowych w Polsce wynika, że szwajcarskie przedsiębiorstwa stworzyły w Polsce ponad 65 tys. miejsc pracy. Choć pojawiają się pewne obawy dotyczące bezpieczeństwa inwestycyjnego, niezależności sądownictwa oraz mediów, a także procedury konsultacji nowych ustaw i regulacji prawnych, szwajcarscy inwestorzy patrzą z optymizmem na perspektywy rozwoju polskiej gospodarki.

Szwajcaria jest ósmym co do wielkości zagranicznym inwestorem w Polsce. W branżach o wysokim stopniu technologizacji, takich jak branża maszyn i urządzeń technicznych czy oprogramowania i przetwarzania danych, zajmuje nawet odpowiednio drugie i trzecie miejsce. Godnym uwagi przykładem jest firma Stadler Rail, prowadząca w Polsce dwa zakłady produkcji nowoczesnych pociągów (na zdjęciu: ambasador Jürg Burri i prezes firmy Stadler Rail Peter Spuhler pozują przed pociągiem „Flirt” wyprodukowanym w Polsce przez Stadler).

Ponadto szwajcarscy inwestorzy przynoszą do Polski nie tylko miliardy franków kapitału inwestycyjnego, lecz także cenną wiedzę specjalistyczną w zakresie technologii i zarządzania. W wielu przypadkach międzynarodowe szwajcarskie firmy towarzyszyły małym polskim dostawcom w ich drodze ku światowym rynkom, na przykład zachęcając je do wprowadzenia uznanych na świecie norm lub procesów oraz do uzyskania odpowiednich certyfikatów.

Od roku 1990 szwajcarski eksport do Polski wzrósł niemal dziewięciokrotnie: od 0,3 mld CHF w 1990 r. do ponad 2,6 mld CHF w 2020 r. W tym samym okresie import towarów z Polski wzrósł od 0,1 mld CHF do 2,3 mld CHF, czyli aż 21-krotnie! Całkowita wartość wymiany handlowej między Szwajcarią a Polską wyniosła w 2020 r. 5 mld franków, a zatem znacznie więcej niż w przypadku niektórych spośród najważniejszych rynków wschodzących (zob. wykres). Handel pomiędzy naszymi krajami okazał się bardzo stabilny nawet podczas epokowego kryzysu gospodarczego w 2020 r.

4) Podział ról – szwajcarska dyplomacja gospodarcza w Warszawie

Dobrobyt jest jednym z czterech obszarów tematycznych, wokół których skupia się strategia polityki zagranicznej na lata 2020–23 szwajcarskiego rządu. Dla realizacji tej strategii, jak również dla szwajcarskiej dyplomacji gospodarczej w Warszawie kluczowe znaczenie mają dwa podmioty: Wydział Gospodarczy Ambasady Szwajcarii w Polsce oraz Swiss Business Hub Central Europe, który stanowi część Ambasady. Trzecim podmiotem kluczowym dla naszych dwustronnych stosunków gospodarczych jest Polsko-Szwajcarska Izba Gospodarcza będąca organizacją prywatną.

Wydział Gospodarczy Ambasady Szwajcarii w Polsce odpowiada za działania polityczne i zajmuje się sprawozdawczością gospodarczą, oficjalnymi zabiegami dyplomatycznymi oraz ochroną konsularną szwajcarskich przedsiębiorstw. Wraz z Izbą jest współorganizatorem dużych wydarzeń mających na celu wymianę doświadczeń i pogłębianie wzajemnych relacji – są to przede wszystkim Polsko-Szwajcarski Dzień Innowacji (6. edycja w październiku 2021 r. poświęcona sektorowi czystych technologii i towarzysząca jej wystawa objazdowa, zob. rysunek) oraz Polsko-Szwajcarskie Forum Dialogu (11. edycja w czerwcu 2022 r.). Kontakt: warsaw@eda.admin.ch

Swiss Business Hub Central Europe jest oficjalnym przedstawicielstwem agencji promocji handlu międzynarodowego i inwestycji „Switzerland Global Enterprise”. Mieści się w budynku ambasady i odpowiada za realizację szwajcarskich strategii eksportowych w Polsce, Republice Czeskiej, na Słowacji i Węgrzech. Swiss Business Hub jest najważniejszym punktem kontaktowym dla małych i średnich przedsiębiorstw ze Szwajcarii i z Liechtensteinu szukających możliwości eksportowych w Europie Środkowej. W ramach świadczonych usług udziela informacji na temat rynku, wspiera w procesach certyfikacji, przeprowadza szczegółowe analizy rynkowe i produktowe, wyszukuje dystrybutorów lub lokalnych partnerów, dokonuje oceny potencjalnych lokalizacji zakładów, organizuje delegacje biznesowe. Kontakt: var.sbhpoland@eda.admin.ch

5) Bądź na bieżąco i świętuj z nami: #SwissPoland #Razem100

Sto lat temu, a dokładniej 22 października 1921 r. – dwa lata od oficjalnego nawiązania stosunków dyplomatycznych – szwajcarski wysłannik Hans Pfyffer von Altishofen złożył listy uwierzytelniające na ręce marszałka Józefa Piłsudskiego. Ambasada Szwajcarii w Polsce będzie świętować swoje stulecie jesienią 2021 roku. Na gości czekać będzie instalacja artystyczna zlokalizowana w siedzibie Ambasady pod adresem Al. Ujazdowskie 27, wystawa objazdowa poświęcona sektorowi czystych technologii (zob. rysunek), innowacyjny „GameJam” i wiele innych atrakcji. Zachęcamy do bycia na bieżąco i obserwowania nas na Twitterze, Facebooku i Instagramie!

W imieniu Ambasady Szwajcarii, 18 maja 2021 r.:
Pablo Padrutt
Szef Sekcji Ekonomicznej, Finansowej i Naukowej (Pierwszy Sekretarz)

Publikacja powstała w ramach projektu „GospoStrategie – dyplomacja gospodarcza w Polsce!”, który został objęty honorowym patronatem Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii.