Notatka z posiedzenia Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych dotyczącego tematu

Posiedzenie odbyło się w Sejmie RP z udziałem przedstawicieli Ministerstwa Aktywów Państwowych, zarządu spółki Orlen Synthos Green Energy (OSGE), przedstawicieli Państwowej Agencji Atomistyki, Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, Orlen S.A., ekspertów branżowych i organizacji społecznych.
Uczestnicy główni:
❖ Rafał Kasprów – Prezes Zarządu Orlen Synthos Green Energy,

❖ Robert Kropiwnicki – sekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych,

❖ przedstawiciele PAA, GDOŚ, Orlen S.A., eksperci i posłowie członkowie Komisji.

1. Wprowadzenie
Robert Kropiwnicki podkreślił, że rozwój technologii SMR jest elementem przyszłościowej strategii energetycznej Polski. Przyznano, że choć obecnie technologia ta jest we wczesnej fazie wdrożeniowej, to jednak Polska powinna dążyć do uzyskania pozycji lidera w jej implementacji w Europie.
Przewodniczący Komisji zwrócił uwagę na problemy komunikacyjne pomiędzy Sejmem a zarządem Orlenu, podkreślając konieczność transparentnej współpracy z organami kontrolnymi państwa (przedstawicielstwa tych dwóch podmiotów nie mogły się ze sobą spotkać przez półtora roku).

2. Informacje od Prezesa Zarządu Orlen Synthos Green Energy
➢ OSGE prowadzi najbardziej zaawansowany projekt budowy reaktorów SMR w Europie, po projekcie kanadyjskim Ontario Power Generation.

➢ Plan zakłada budowę floty 24 reaktorów typu BWRX-300 w sześciu lokalizacjach na terenie Polski.

➢ Szacuje się, że do 2035 roku w Polsce wystąpi luka mocy 12 GW, a do 2040 r. – 20 GW. Reaktory SMR mają stanowić częściowe rozwiązanie tego deficytu.
➢ Pojedynczy reaktor osiągnie moc ok. 322 MW brutto, z planowanym czasem pracy 60 lat i współczynnikiem wykorzystania mocy na poziomie 92–95%.

➢ Planowany czas budowy pierwszej jednostki – 36 miesięcy.

➢ Współpraca z kanadyjskim OPG ma umożliwić przeniesienie doświadczeń i skrócenie czasu realizacji w Polsce.
➢ Komisja Europejska i Bank Światowy otworzyły drogę do finansowania projektów jądrowych; w 2025 r. KE przyjęła Strategiczny Plan Działań dla SMR (2025–2029).
➢ OSGE wskazało, że reaktory opierają się na amerykańskiej technologii z europejskim łańcuchem dostaw, w tym z istotnym udziałem polskich firm (fabryki GE i Hitachi we Wrocławiu, Pruszkowie i Elblągu).
➢ Paliwo jądrowe typu GNF2 produkowane jest od 15 lat w Hiszpanii.

Planowane lokalizacje
1) Włocławek (6 reaktorów),

2) Stawy Monowskie k. Oświęcimia (4 reaktory),

3) Stalowa Wola (4 reaktory),

4) kolejne rozważane: m.in. Nowa Huta (Kraków).

3. Ekonomia projektu i finansowanie
➢ Szacowany koszt jednostkowy reaktora wynosi ok. 2 mld euro, przy założeniu realizacji floty czterech jednostek.

➢ Cena energii elektrycznej z SMR-ów ma mieścić się w przedziale 125–145 €/MWh, co jest porównywalne z kosztami energii z OZE przy zachowaniu stabilności dostaw.

➢ OSGE planuje finansowanie inwestycji w oparciu o kontrakty różnicowe (CfD) – mechanizm nieobciążający bezpośrednio budżetu państwa, stosowany powszechnie w UE.

➢ Spółka nie oczekuje dotacji publicznych, lecz stabilnych i przewidywalnych ram prawnych oraz regulacyjnych.

4. Uwagi i pytania posłów
➢ Posłowie podkreślali znaczenie rozproszonej energetyki jądrowej dla bezpieczeństwa państwa oraz postulowali uproszczenie procesu licencjonowania SMR-ów.

➢ Zwrócono uwagę na potrzebę włączenia polskich przedsiębiorstw do łańcucha dostaw.

➢ Poruszono kwestie magazynowania wypalonego paliwa i komunikacji ze społecznościami lokalnymi. OSGE poinformowało, że poparcie dla SMR-ów w Polsce przekracza 60%, również w dużych aglomeracjach.

5. Wystąpienia końcowe
➢ Ireneusz Zyska wskazał, że SMR-y mogą stanowić kluczowy element bezpieczeństwa energetycznego i transformacji systemu w kierunku źródeł niskoemisyjnych.

➢ Dawid Jackiewicz (Dolnośląski Instytut Studiów Energetycznych) zaapelował o opracowanie “mapy drogowej dla SMR-ów” oraz dostosowanie dokumentów strategicznych (PEP2040, KPEiK) do rosnącej roli energetyki jądrowej.

➢ Zgłoszono potrzebę wzmocnienia Państwowej Agencji Atomistyki i GDOŚ kadrowo i budżetowo.

6. Najważniejsze wnioski z posiedzenia
1. Technologia SMR jest dojrzała i sprawdzona, oparta na doświadczeniach kanadyjskich i europejskim łańcuchu dostaw.

2. OSGE zamierza zbudować flotę 24 reaktorów, które łącznie zapewnią ok. 7,2 GW mocy i zastąpią wyłączane bloki węglowe.

3. SMR-y mogą pełnić kluczową rolę w polskim miksie energetycznym, zwiększając bezpieczeństwo energetyczne i niezależność od importu paliw.

4. Niezbędne jest dostosowanie przepisów prawa atomowego i środowiskowego do skali i specyfiki technologii SMR.

5. Rząd powinien opracować krajową strategię i mapę drogową dla SMR-ów, obejmującą aspekty prawne, finansowe, lokalizacyjne i szkoleniowe.